MENU

E-pismo dla elektryków i elektroników
AUTOMATYKA, ELEKTRYKA, ZAKŁÓCENIA

Vol. 6, Nr 4 (22) 2015

Publ. 30.12.2015

Zmienność termicznego charakteru okresów zimowych w Polsce i jej przyczyny

Variability of the Thermal Character of Winter Periods in Poland and its Reasons

prof. dr hab. Andrzej A. MARSZ, dr hab. Anna STYSZYŃSKA

s. 118 - 127 DOI: 10.17274/AEZ.2015.22.11

Abstract

The article raises the issue of the climate phenomenon of the North Atlantic Oscillation (NAO), and describes its influence on
shaping the thermal character of winters (December - March) in Poland. The change of NAO phases from those predominantly negative
into the predominantly positive, which took place within the years 1987-1989, caused the reduction in severity of winters after 1989
in Poland.

Streszczenie

Praca przybliża problematykę funkcjonowania fenomenu klimatycznego Oscylacji Północnego Atlantyku (Norh Atlantic
Oscillation – NAO) oraz omawia jej wpływ na kształtowanie charakteru termicznego zim (grudzień – marzec) na obszarze Polski. Zmiana
faz NAO z w przewadze ujemnych na w przewadze dodatnie, jaka nastąpiła w latach 1987-1989 spowodowała, że po roku 1989 obserwuje
się w Polsce znaczne złagodzenie stopnia ostrości zim.

Keywords

North Atlantic Oscillation (NAO), Poland, air temperature, winters severity

Słowa kluczowe

Oscylacja Północnego Atlantyku (NAO), Polska, temperatura powietrza, surowość zim

Rys. / Fig.

Bibliografia / Bilbiography

[1] K. Bartoszek, A. Węgrzyn: Uwarunkowania cyrkulacyjne początku okresu wegetacyjnego w Polsce Wschodniej, Annales UMCS, Geographia,
Geologia, Mineralogia et Petrographia, 66 (1), 93–102, 2011.
[2] E. Bednorz: Snow cover in western Poland and macro-scale circulation conditions, International Journal of Climatology, 22, 533–541,
2011.
[3] J. Cohen, M. Barlow: The NAO, the AO, and Global Warming: How Closely Related?. Journal of. Climate, 18 (21), 4498–4513, 2005.
[4] M. Czarnecka: Częstość występowania i grubość pokrywy śnieżnej w Polsce. Acta Agrophysica, 19 (3), 501–514, 2012.
[5] M. Falarz: Variability and trends in the duration and depth of snow cover in Poland in the 20th Century. International Journal of Climatology,
24, 1713–1724, 2004.
[6] N.P. Gillett, H.F. Graf, T.J. Osborn: Climate Change and the North Atlantic Oscillation. [w:] The North Atlantic Oscillation: Climatic Significance
and Environmental Impact. Geophysical Monograph, red. J. Hurrell, Y. Kushnir, G. Ottersen, M. Visbeck, 134., 193–209, 2003.
[7] J.P. Girjatowicz, M. Świątek, T. Olechwir: Związki Oscylacji Północnoatlantyckiej z warunkami lodowymi polskiego wybrzeża [w:] Oscylacja
Północnego Atlantyku i jej rola w kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski, red. A.A. Marsz i A.
Styszyńska, Akademia Morska w Gdyni, Gdynia, 191–202, 2002.
[8] J.P. Girjatowicz: The influence of North Atlantic Oscillation on ice conditions in coastal lakes of the Southern Baltic Sea. Annales de Limnologie
39 (01), 71–80, 2003.
[9] J.W. Hurrell: Decadal trends in the North Atlantic Oscillation: Regional temperatures and precipitation. Science 269, 676–679, 1995.
[10] Z. Kaczmarek: Wpływ Oscylacji Północnoatlantyckiej na przepływy rzek europejskich [w:] Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola
w kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski, red. A. Marsz, A. Styszyńska, Akademia Morska w Gdyni,
Gdynia, 163–172, 2002.
[11] K. Kożuchowski, J. Degirmendžić: Wskaźniki cyrkulacji a temperatura powietrza w Polsce [w:] Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola w
kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski, red. A. Marsz, A. Styszyńska, Akademia Morska w Gdyni, Gdynia,
111–128, 2002.
[12] A. Marsz: Oscylacja Północno-Atlantycka a reżim termiczny zim na obszarze Polski Północno-Zachodniej i polskim wybrzeżu Bałtyku.
Przegląd Geograficzny, 71 (3), 225–245¸1999.
[13] A. Marsz, A. Styszyńska: Oscylacja Północnego Atlantyku a temperatura powietrza nad Polską. Wyd. WSM w Gdyni, Gdynia, 2001.
[14] A. Marsz, E. Żmudzka: Oscylacja Północnego Atlantyku a długość okresu wegetacyjnego w Polsce. Przegląd Geofizyczny, 44 (4), 199–210,
1999.
[15] W. Marszelewski, R. Skowron: Ice cover as an indicator of winter air temperature changes: case study of the polish Lowland lakes.
Hydrological Science Journal 51(920), 236–349, 2006.
[16] S. Paczos: Zagadnienie klasyfikacji zim w świetle różnych kryteriów termicznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sec. B, XL,
133–155, 1985.
[17] J. Pociask-Karteczka: Regionalne zróżnicowanie wpływu Oscylacji Północnoatlantyckiej na reżim rzek [w:] Klimatyczne aspekty środowiska
geograficznego, red. J. Trepińska, Z. Olecki. Wyd. IGiGP UJ, Kraków, 261–269, 2006.
[18] J.C. Rogers: The association between the North Atlantic Oscillation and the Southern Oscillation in the Northern Hemisphere. Monthly
Weather Review 112; 1999-2015, 1984.
[19] J.C. Rogers: Patterns of low frequency monthly sea level pressure variability (1899–1996) and associated wave cyclone frequencies. Journal
of Climate 3 (), 1364 –1379, 1990.
[20] J.C. Rogers, H. van Loon: The seesaw in winter temperatures between Greenland and northern Europe. Part II:Some oceanic and
atmospheric effects at middle and high latitudes. Monthly Weather Review, 107, 509–519, 1979.
[21] R. Skowron: Zróżnicowanie i zmienność wybranych elementów reżimu termicznego wody w jeziorach na Niżu Polskim. Wydawnictwo
Naukowe UMK, Toruń, 2011.
[22] A. Styszyńska, J. Tamulewicz: Warta river discharges in Poznan and atmospheric circulation in the North Atlantic region. Quastiones
Geographicae, 23. 63–81, 2004.
[23] Z. Trusewicz, M. Markowski, J. Barańczuk: The influence of the North Atlantic Oscillation on variability of surface temperature of Lake
Raduńskie Górne. Limnologica Review 9 (2–3), 121–128, 2009.
[24] M.H. Visbeck, J.W. Hurrell, L. Polvani, H.M. Cullem: The North Atlantic Oscillation: Past, present, and future. PNAS (Proceedings of the National
Academy of Sciences of the United States of America), 98 (23), 12876–12877, 2001.
[25] G.T. Walker, E.W. Bliss: World Weather V. Memoris of the Ruyal Meteorogical Society, vol. IV (36), 53–84, 1924.
[26] J. Wibig: Oscylacja Północnoatlantycka i jej wpływ na kształtowanie pogody i klimatu. Przegląd Geofizyczny, 45 (2), 121–137, 2000.
[27] D. Wrzesiński: Stabilność reżimu odpływu rzek w Polsce [w:] Przeobrażenia stosunków wodnych w warunkach zmieniającego się środowiska,
red. A.T. Jankowski, D. Absalon, R. Machowski, M. Ruman, 307–318, 2009.
[28] D. Wrzesiński, M. Ptak, A. Baczyńska: Effect of the North Atlantic Oscillation on ice phenomena on selected lakes in Poland over the years
1961–2010. Quaestiones Geographicae 32(3), 119–128, 2013.
[29] S. Zblewski: O dwudzielności przyczyn zmian temperatury powierzchni Bałtyku (1982–2001) [w:]: Wahania klimatu w różnych skalach
przestrzennych i czasowych, red. K. Piotrowicz, R. Twardosz. Wyd. IGiGP UJ, Kraków, 145–154, 2007.